Power Factor คืออะไร? ส่วนสำคัญที่โคมไฟถนนห้ามมองข้าม

ถ้าพูดถึงโคมไฟถนนled สำหรับโครงการภาครัฐหรือภาคเอกชน งานติดตั้ง หรือแม้แต่เปลี่ยนระบบไฟถนนที่ใช้อยู่ให้ประหยัดขึ้นหลายคนอาจจะนึกถึงแค่ความสว่าง ทนแดดทนฝน หรือประหยัดไฟ แต่จริง ๆ แล้ว “ค่า Power Factor” หรือที่บางคนเรียกกันว่า “ค่าตัวประกอบกำลังไฟฟ้า” ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่ต้องพิจารณา เพราะมันมีผลต่อทั้งประสิทธิภาพการใช้งาน และต้นทุนค่าไฟฟ้าที่คุณต้องจ่ายโดยตรงเลย

บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจแบบง่าย ๆ ว่า Power Factor คืออะไร ทำไมโคมไฟถนนต้องใส่ใจเรื่องนี้ และมันส่งผลต่อระบบไฟฟ้าในภาพรวมยังไง พร้อมแนะแนวทางเลือกโคมไฟถนนที่ดีและคุ้มค่า

 

Power Factor คืออะไร?

Power Factor (PF) คือค่าที่ใช้วัดความสามารถของไฟถนนในการใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างมีประสิทธิภาพ โดยค่า PF จะมีค่าระหว่าง 0 ถึง 1

ถ้า PF ใกล้ 1 แปลว่าใช้งานไฟฟ้าได้อย่างคุ้มค่า เต็มประสิทธิภาพ ไม่มีพลังงานสูญเสียเยอะ โดยเปล่าประโยชน์

ถ้า PF ต่ำ แสดงว่ามีการใช้พลังงานอย่างสิ้นเปลือง แม้หลอดจะสว่าง แต่เบื้องหลังคือระบบต้องใช้ไฟฟ้ามากกว่าที่ควร

ยกตัวอย่างให้เห็นภาพ:

PF = 1 คือใช้พลังงานได้เต็มที่ 100%

PF = 0.6 หมายความว่ามีการสูญเสียพลังงานถึง 40% เลยทีเดียว

 

แล้วโคมไฟถนนเกี่ยวอะไรกับ Power Factor?

โคมไฟถนนส่วนใหญ่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะแบบ โคมไฟถนน LED นิยมใช้ในระบบไฟฟ้าสาธารณะ เช่น ถนนหลวง ทางเดินในหมู่บ้าน หรือพื้นที่สาธารณะขนาดใหญ่ ซึ่งต้องเปิดไฟวันละหลายชั่วโมง ยิ่งใช้งานยาวนาน ยิ่งต้องระวังเรื่องพลังงาน เช่น 10-12 ชั่วโมง หรือบางพื้นที่ก็เปิดทั้งคืน

หากโคมถนนมีค่า Power Factor ต่ำ ก็เท่ากับว่าเราจ่ายค่าไฟแพงเกินจริง ทั้ง ๆ ที่ได้ประสิทธิภาพแค่บางส่วน ยิ่งติดหลายดวง ต้นทุนยิ่งสะสมโดยไม่รู้ตัว

ลองนึกภาพว่าเรามีไฟถนน LED 100W อยู่ 100 ดวง ถ้า PF แค่ 0.6 หมายความว่าในความเป็นจริงระบบจะดึงไฟประมาณ 166W ต่อดวง

100 ดวง × 166W = 16,600W หรือ 16.6 กิโลวัตต์

แต่ถ้า PF อยู่ที่ 0.95 ระบบจะดึงไฟแค่ 105W ต่อดวงเท่านั้น!

แค่นี้ก็มองออกแล้วใช่ไหมว่า ค่า PF มีผลกับการประหยัดพลังงานแค่ไหน?

 

วิธีเลือกโคมไฟถนนยังไงให้ได้ Power Factor ที่ดี?

เรามาเข้าสู่หัวใจของเรื่องกันดีกว่า ว่าจะเลือกยังไงให้ได้โคมไฟถนนที่มีค่า Power Factor ดี ประหยัด และใช้งานได้ยาวนาน ได้ยังไงบ้าง

1. ดูค่าสเปก Power Factor โดยตรง

ในใบสเปกของโคมไฟถนนที่ดี จะระบุค่า Power Factor ชัดเจน เช่น

PF ≥ 0.9 (ถือว่าดีมาก)

PF 0.95 ขึ้นไป (ดีที่สุด)

อย่าเลือกแบบที่ไม่ระบุค่า PF เลย เพราะอาจหมายถึงว่า PF ต่ำ หรือผู้ผลิตไม่ต้องการเปิดเผย

 

2. เลือกโคมที่ใช้ไดรเวอร์คุณภาพสูง

ในระบบโคมไฟ LED ตัว “ไดรเวอร์ (LED Driver)” เป็นตัวควบคุมกระแสไฟให้เสถียร หากใช้ไดรเวอร์คุณภาพต่ำ PF ก็จะต่ำตามไปด้วย

แบรนด์ไดรเวอร์ที่แนะนำ เช่น:

Mean Well – มาตรฐานระดับโลก

Inventronics – นิยมในงานอุตสาหกรรม

Philips Xitanium – ใช้กันมากในงานภาครัฐ

เวลาเลือกซื้อ ให้สอบถามหรือเช็กในสเปกว่าใช้ไดรเวอร์อะไร เพื่อให้มั่นใจว่าได้ PF ที่ดีแน่นอน

 

3. เช็กมาตรฐานรับรอง

สินค้าไฟฟ้าที่มีคุณภาพมักจะผ่านมาตรฐานที่เชื่อถือได้ เช่น

มอก. (ประเทศไทย) – ควบคุมความปลอดภัยและคุณภาพ

IEC (สากล) – มาตรฐานสากลที่ตรวจสอบเรื่อง PF ด้วย

CE / RoHS / DLC – สำหรับสินค้านำเข้าจากต่างประเทศ

การมีมาตรฐานเหล่านี้เป็นตัวการันตีว่าโคมถนนที่คุณเลือกไม่ได้แค่สว่าง แต่ยังประหยัดจริงตามที่การันตี

 

4. อย่าหลงราคาถูกจนลืมคุณภาพ

โคมไฟถนนบางรุ่นราคาอาจถูกมาก แต่พอใช้จริง ค่าไฟกลับเพิ่มขึ้น เพราะ PF ต่ำแถมไดรเวอร์เสื่อมเร็ว ต้องเปลี่ยนบ่อย เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา

เคล็ดลับคือคิดค่าใช้จ่ายในระยะยาว เช่น อายุการใช้งาน 3 ปี – 5 ปี แล้วคำนวณเทียบกับค่าไฟที่ลดลงจาก PF สูง จะเห็นความคุ้มค่าทันที

 

5. เลือกจากผู้ผลิตหรือแบรนด์ที่น่าเชื่อถือ

บางครั้งการซื้อของจากแบรนด์ที่มีชื่อเสียง หรือจากบริษัทที่มีบริการหลังการขายดี ๆ ก็ช่วยให้มั่นใจได้ว่าโคมไฟถนนที่ได้จะมีคุณภาพแล่ะค่า PF ที่ดีแน่นอน

 

โคมไฟถนนคุณภาพ ต้องใส่ใจทุกมิติ

การซื้อโคมไฟถนน อย่ามองแค่ค่า Watt ให้ดูค่า PF ไปพร้อมกัน

หลายคนเวลาเลือกซื้อโคมถนนจะดูแค่ “วัตต์” (เช่น 100W, 150W) แต่ความจริงแล้ว บอกแค่กำลังไฟที่ใช้ในอุดมคติเท่านั้น ถ้าค่า PF ต่ำ ก็ต้องจ่ายไฟมากกว่าความจริง

เคล็ดลับง่าย ๆ ถ้าโคมไฟสองรุ่นวัตต์หรือกำลังไฟเท่ากัน ให้เลือกตัวที่มี Power Factor สูงกว่าเสมอ

นอกจากค่า Power Factor แล้ว เวลาเลือกโคมไฟถนน อย่าลืมดูปัจจัยอื่น ๆ ประกอบด้วย เช่น

ค่าลูเมน (Lumen) , ความสว่าง , IP Rating (กันน้ำ กันฝุ่น) , วัสดุที่ใช้ผลิต , อายุการใช้งาน , การรับประกัน โคมไฟดีจะช่วยให้คุณประหยัดทั้งค่าไฟและค่าบำรุงรักษาระยะยาว ไม่ต้องเปลี่ยนบ่อย

 

สรุป

เลือกโคมไฟถนนไม่ได้ดูแค่ความสว่างหรือราคาถูกเท่านั้น ค่า Power Factor อาจเป็นแค่ตัวเลขเล็ก ๆ ที่ใครหลายคนมองข้าม แต่มันคือตัวแปรสำคัญที่ส่งผลทั้งต่อค่าไฟ และคุณภาพระบบไฟฟ้าทั้งระบบในระยะยาว ที่ช่วยให้โคมไฟถนนทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และช่วยประหยัดไฟได้จริง

หากคุณเป็นคนหนึ่งที่ต้องเลือกซื้อ ติดตั้ง หรือดูแลระบบไฟฟ้าสาธารณะ อย่าลืมตรวจสอบค่า Power Factor ทุกครั้งก่อนเลือกโคมไฟ

พื้นที่ของอุตสาหกรรมแสงสว่าง แบรนด์โคมไฟ หลอดไฟคุณภาพ โซล่าเซลล์ และเสาไฟที่ได้มาตรฐาน มีคุณภาพ สนใจสอบถามข้อมูลสินค้าเพิ่มเติมที่ LINE Official Account:@enrichlighting หรือ Facebook: https://www.facebook.com/enrichled